Atılganlık insanda duyguların, hakların sosyal ve kabul edilebilir birer ifade ile oluşmasıyla başlar. Atılganlık olumsuz ifadelerin, anlaşılmaz durumların ve sorunların olumlu ifadelerine karşılık gelen bir anlamdır. Atılgan kişi başkasına duyduğu saygının nezdinde girişken bir düzeye sahip kişilerdir. Atılgan kişilerin özellikleri arasında hayır diyebilme yeteneği, rica etme, kendini iyi bir biçimde ifade etme, topluluk önünde konuşma, konuşmayı başlatma ve bitirme, olumlu-olumsuz duyguları ifade etme yeteneğini kendisinde barındırır.
Kişi kendisine olan saygısını korurken bunu karşısındaki kişilere yansıtır. Toplum içerisinde iki kişinin konuşması ile birlikte iletişim başlar ve bu iletişim sözlü-sözsüz şeklinde devam eder. İnsanların birbirlerini anlamalarında ki amaç doğru telaffuz ve var olma yeteneğidir. Bir kişi diğer bir kişi ile konuşmaya başlar ise kendini açıklama ve açıklayıcı bir biçimde duygularını yansıtarak anlatıyor ise atılgan bir davranış sergilemiş olur. Buna dahil olarak girişken kişiler, utangaçlığını yenen kişiler atılgan bir davranış halini alır. Bu aynı zamanda özgüveni beraberinde getirir. Çünkü kişinin özgüveni ne kadar yüksek ise kendini açıklayabilme kapasitesi o kadar artmış demektir. Bunun yanında bilim adamlarının araştırmaları sonucu atılgan davranışın belirli değişik biçimleri olduğunu söylerler.
1)TEMEL ATILGANLIK: Bu atılganlık biçiminde inançlarımızın, duygularımızın ve düşüncelerimizin basit bir o kadar da net bir biçimde dile getirilmesi sağlanır. Genellikle Benim isteğim…. veya Ben ….. istiyorum, amaçlıyorum şeklindeki cümleler ile ifade edilebilir.
2)EMPATİK ATILGANLIK: Empatinin kelime anlamı aslında kendini başkasının yerine koyarak dünyayı onun gözünde görmektir. Atılganlığın bu biçimi iletişim kurduğunuz kişiye karşı duyarlı olmanızdır. İlk önce karşınızdaki kişinin içinde bulunduğu durumu ve duygularını anlamak ikinci olarak ise yaptığınız bu duyguyu ve anlayışı dile getirmeyi sağlamaktır. Empatik atılgan davranışta kişi hassas durumlarda olabilir ve duyarlılığını arttırıcı kelimelerle karşısındaki kişiye kendini daha net ifade edebilir.
3)BEN-DİLİ ATILGANLIK: Bu atılganlık biçimi ben dilini kullanaraj atılgan davranmanın göstergesidir. Yani kuracağımız cümleye ben diye başlayarak duygularınızın, düşüncelerinizin ve isteklerinizin kendinize ait olduğunu vurgularsınız. Kurulacak cümleler birden çok bölümden oluşabilir. Bunlar;
Karşındaki kişinin belli bir davranışına işaret etmek
O davranışın kendiniz üzerinde yarattığı etkiyi, size neler hissettirdiğini belirtmek
O davranışı nasıl yorumladığınızı söylemek
Nasıl bir davranışı tercih edeceğinizi karşınızdakilere aktarmak.
Ben dili her zaman samimiyetin göstergesi olarak kabul edilecek düzeydedir. Etkinliği arttırabilir, istenilen, arzu edilen davranışı karşınızdakilere doğru bir biçimde yansıtmaya yarayabilir. Ben diline ait bir örnek verecek olursak ; Seninle konuştuğum zaman, bazen sana odaklanmakta zorlanıyorum çünkü ben seninle bir şeyler konuştuğum zaman daima araya farklı konuşmalar ve farklı konular girebiliyor buda dikkatimi dağıtabiliyor. Ancak ben seninle o an hangi konuyu konuşuyorsam onunla devam etmeyi ve o konuyu konuştuğumuz esnada bitirip geride bırakmayı istiyorum. Bu şekilde yaptığımız zaman kendimi daha iyi ifade edebileceğimi düşünüyorum ve bu ikimizin de yararına olacak gibi hissediyorum. Bu tarz ifade ve aktarım içinizde oluşan olumsuz duyguyu dışarı yansıtarak olumlu bir duruma olanak tanımış olursunuz hem de karşımızda ki kişi sizi daha iyi anlayabilir. Önemli olan, karşıdaki kişinin davranışlarının sizi nasıl etkilediğini, neler hissettiğinizi ve sizi etkileyen bu davranışın ne yönde değişmesini istediğinizi, kendinize en uygun ve karşınızdakini savunmaya itmeyecek bir tarz ile ifade edebilmektir. İşte asıl durum bundan ibarettir.
Öğrenci Koçu ve Aile Danışmanı: Meriç YILDIRIM
KAYNAK: https://w3.bilkent.edu.tr/www/saglik-merkezi/psikolojik-danisma-ve-gelisim-merkezi/koruyucu-onleyici-calismalar/brosurler-yayinlar/atilganlik/